ทริปนี้เอาใจเพื่อนๆที่ชื่นชอบในการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์แนววิถีชุมชน โดยจังหวัดกาญจนบุรีได้จัดกิจกรรม โครงการรณรงค์ส่งเสริมการท่องเที่ยวในชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี สไตลนวัตวิถีเมืองกาญจน์ โดยในครังนี้ Journey ได้มีโอกาสร่วมเดินทางในเส้นทางที่ 3 อ.พนมทวน – อ.ห้วยกระเจา – อ.เลาขวัญ และ อ.บ่อพลอย ในระหว่างวันที่ 17 - 18 กันยายน 2561
สถานที่แรกที่เราเดินทางไป คือ อำเภอพนมทวน ซี่งที่อำเภอพนมทวน มีสถานที่ทางประวัติศาสตร์มากมาย ได้แก่ "ราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระนเรศวรมหารราช" เป็นอีกหนึ่งสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจสำหรับผู้ที่ชื่นชอบในประวัติศาสตร์ ด้านซ้ายจะเป็นอาคารแสดงนิทรรศการ จัดแสดงโบราณวัตถุที่ชาวบ้านพบจากพื้นที่บริเวณนี้เก็บแสดงไว้ในตู้โชว์ ให้นักท่องเที่ยวได้ศึกษาส่วนอาคารถัดมาจะเป็นห้องพิพิธภัณฑ์พระราชประวัติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยมีอาจารย์น้ำฝน ทองอินทร์คอย ที่จะคอยบรรยายให้ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ให้ได้ฟัง พร้อมชมวีดีทัศน์ประกอบการบรรยาย
บริเวณด้านหลังอนุสาวรีย์ จะเป็น "เจดีย์ยุทธหัตถี" ซึ่งชาวตำบลบ้านดอนเจดีย์เชื่อกันว่าเจดีย์องค์นี้เป็นเจดีย์ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงสร้างขึ้นหลังจากที่พระองค์ทรงกระทำยุทธหัตถีชนะสมเด็จพระมหาอุปราชากษัตริย์แห่งพม่า องค์เจดีย์เป็นศิลปะแบบอยุธยา เป็นเจดีย์ทรงกลม ก่ออิฐฉาบปูน ส่วนยอดหักพังไปตามกาลเวลา จนปัจจุบันมีความสูงราว 3 เมตร
จากนั้นเราเดินทางต่อไปที่ “วัดบ้านน้อย” เพื่อชมโบราณสถานเก่าแก่สมัยกรุงศีชรีอยุธยา โบราณสถานแห่งนี้มีสิ่งสำคัญได้แก่ วิหาร เจดีย์ กำแพงแก้ว และซุ้มประตูที่มีเฉพาะด้านทิศตะวันออกและทิศใต้
วิหาร ของโบราณสถานวัดบ้านน้อยเป็นอาคารทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าก่ออิฐสอปูน ด้านหน้ามีประตู 1 ประตู ส่วนผนักอีก 3ด้านก่อเป็นผนังทึบ มีเจดีย์เรียงรายอยู่ด้านหน้าของวิหาร 4 องค์ และด้านทิศใต้ 1 องค์ เป็นเจดีย์ที่มีองค์ระฆังเป็นทรงกลม แต่มีลักษณะพิเศษ คือ มีส่วนเอวคอดและยอดผายออก ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของงานช่างพื้นถิ่นในแถบยังหวัดกาญจนบุรี นอกจากนี้ยังปรากฏเจดีย์รายอีกหลายองค์ที่มีสภาพชำรุดเหลือเฉพาะฐาน
ซุ้มประตู เป็นทรงปราสาทยอดจัตุรมุข ที่มีช่องทางเข้าเป็นรูปกลีบบัว เป็นสถาปัตยกรรมที่รับอิทธิพลจากตะวันตก ซึ่งนิยมก่อสร้างกันมากให้สมัยอยุธยาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนานายณ์มหาราชเป็นต้นมา สอดคล้องกับลวดลายปูนปั้นประดับในส่วนชั้นซ้อนลดที่มีบัวหัวเสาเป็นแบบกลีบยาว หรือบัวแวง ตลอดจนเครื่องลำยองปูนปั้น ซึ่งเป็นงานศิลปกรรมในสมัยอยุธยาตอนปลาย
จากนั้นเราออกเดินทางสู่ “ชุมชนบ้านห้วยสะพาน" ตำบลหนองโรง อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี ชุมชนแห่งนี้มีการตั้งถิ่นฐานอยู่อาศัยทำกินนานไม่ต่ำกว่า 400 ปี เป็นชุมชนเก่าแก่ชุมชนหนึ่ง
ภายในหมู่บ้านมีศูนย์การเรียนรู้ อาทิ ปลักประดู่ปาร์ค ไร่นาสวนผสม และศูนย์การเรียนรู้บ้านห้วยสะพานสามัคคี ซึ่งเป็นแหล่งศึกษาดูงานของท้องถิ่น และเครือข่ายป่าชุมชนทั่วประเทศ
ที่ชุมชนยังมีของฝากต่างๆมากมาย ได้แก่ เครื่องจักรสาน พรมเช็ดเท้า แคร่ไม้ไผ่ข้าวหอมมะลิ กลุ่มเกษตรไหมแพร กลุ่มข้าวเกรียบสายรุ้ง กลุ่มเปลไม้ไผ่
นอกจากนี้ยังมีอาหารพื้นถิ่นที่น่าสนใจ ได้แก่ แกงคั่วหัวตาล ยำใบเปาะ แกงส้มผักหวาน แกงป่าไก่ใส่หน่อไม้ ขนมตาล แกงบวชฟักทอง และน้ำพริกมะสัง
หลังจากที่เราเพลิดเพลินกับการแสดงท้องถิ่นของคุณตาคุณยายในชุมชนบ้านห้วยสะพาน เราก็ออกเดินทางต่อไปยัง “วัดบ้านทวน” เดิมเป็นวัดร้างมาก่อน เป็นวัดเก่ามีอายุมากกว่า 200 ปี มีเจดีย์เก่าประดิษฐานอยู่หลังอุโบสถ์เก่า พระอุโบสถหลังเก่า ก่ออิฐฉาบปูน มีพาไลด้านหน้าประตู
ส่วนเจดีย์ ตั้งอยู่หลังพระอุโบสถ ก่ออิฐฉาบปูน เป็นเจดีย์ทรงกลม องค์ระฆังรูปโอคว่ำ บัลลังก์รูปสี่เหลี่ยม ปล้องไฉนกลม ปลียอดหักพังลงมาหมดแล้ว ฐานเจดีย์กว้าง 9 เมตร โดยครั้งนี้ Journey ได้เอาบุญมาฝากเพื่อนๆ เพราะได้มีโอกาสห่มผ้าเจดีย์เก่าแก่อายุมากกว่า 200 ปี นับเป็นบุญจริงๆที่ได้มีโอกาสในครั้งนี้
จากนั้นเราเดินทางต่อไปที่ “วัดเขารักษ์” เป็นวัดเก่าแก่ต่อมาได้มีการบูรณปฏิสังขรณ์สร้างอาคารเสนาสนะต่างๆ เพิ่มขึ้นเรื่อยมา เช่น บูรณะอุโบสถ พระปรางค์ สร้างวิหาร ศาลาอเนกประสงค์ ศาลาประชาคม ซึ่งตอนที่เดินทางไปก็ยังคงมีการบูรณะอุโบสถ และวิหารพระพุทธรูป
ประวัติการสร้างพระปรางค์บนยอดเขารักษ์ มีตำนานที่เล่าสืบกันมาว่า ครั้งหนึ่งมีเศรษฐีคนหนึ่ง มีลูกสาวแสนสวยคนหนึ่ง จึงเกิดความรักและหวงแหนลูกสาวคนนี้มาก ไม่ยอมให้ชายหนุ่มมาติดต่อ โดยขังลูกสาวไว้บนยอดเขา ความสวยของลูกสาวเศรษฐีร่ำลือไปทั่ว เจ้าชายเมืองต่าง ๆ ต้องการได้ลูกสาวเศรษฐีไปเป็นคู่ครอง จึงพากันยกกองทัพมาเพื่อจะแย่งชิง จึงเกิดการต่อสู้กันในบริเวณแถบนั้น ดังปรากฏชื่อภูเขาลูกต่าง ๆ ว่า เขาคลุกคลี เขาธนู เขาคันหอก
ในที่สุดลูกสาวเศรษฐีตัดสินใจกระโดดลงจากเขาเสียชีวิต เศรษฐีมีความรักและอาลัยลูกสาวของตนเป็นอย่างมาก จึงได้ก่อสร้างพระปรางค์ขึ้นบนยอดเขาและเรียกชื่อว่า เขารักษ์ หรือเขาลูกรักษ์
จากนั้นเราอำลาอำเภอพนมทวน แล้วออกเดินทางต่อไปที่ อำเภอห้วยกระเจา เพื่อชมความงดงามของ "วัดทิพย์สุคนธาราม" ซึ่งตั้งอยู่ใน อำเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี บนเนื้อที่กว่า 300 ไร่
สิ่งที่โดดเด่นของวัดแห่งนี้คือ "พระพุทธเมตตาประชาไทยไตรโลกนาถ คันธารราฐอนุสรณ์" ซึ่งประดิษฐานอยู่บริเวณด้านล่างของวัด จัดสร้างเนื่องในโอกาสมหามงคลพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเฉลิมพระชนม พรรษา 84 พรรษาและในโอกาส ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา ปี 2555 โดยมีความหมาย 3 ประการ คือ เป็นที่พึ่งของประชาชน เป็นที่พึ่งของ 3 โลก ส่วนด้านบนจะเป็นที่ตั้งส่วนของตัววัด และอุโบสถ
จากนั้นเราก็แวะรับประทานของว่างจากชาวบ้านหนองเจริญทรัพย์ ที่ติดใจสุดๆก็คงจะเป็น น้ำฝาง เพราะหอมหวานและอร่อยมากๆเลยค่ะ
ตอนนี้ก็ได้เวลาเปลี่ยนบรรยากาศนั่งรถของชาวบ้านเพื่อชมวิวทิวทัศน์สองข้างทาง เมื่อเรามาถึงหมู่บ้านหนองเจริญทรัพย์เราเรียนรู้เกี่ยวกับการทำขวัญข้าวในการทำนา
และได้ลิ้มลองอาหารท้องถิ่นที่คุยยายทำให้ทาน โดยเฉพาะไก่กระทอก อาหารขึ้นชื่อของชาวบ้านที่นี่ บอกได้คำเดียวว่า อร่อยมาก ที่สำคัญเจ้าบ้านใจดี น่ารักสุดๆ และคืนนี้เราก็นอนพักเอาแรงกันที่หมู่บ้าน ซึ่งที่พักก็เป็นโฮมสเตย์แบบวิธีชาวบ้าน การได้นอนท่ามกลางท้องนา และอากาศที่เย็นสบายจนไม่ต้องเปิดพัดลม บอกได้แค่ว่าฟินสุดๆ
เช้านี้เราก็ได้ตื่นเช้ามาใส่บาตรก่อนที่จะออกเดินทางต่อไปยัง “บ้านโป่งไหม” ตำบลหนองประดู่ อำเภอเลาขวัญ ระหว่างทางจะพบกับพระพุทธรูปสีขาวองใหญ่ 5 องค์ ที่ตั้งอยู่โดดเด่น ท่ามกลางภูเขาเขียวขจี ซึ่งประดิษฐานอยู่ภายใน “วัดใหม่คีรีวงค์”
สมเด็จพระพุทธปารมีคีรีธารามิ่งขวัญศรีมงคลกาญจน์ หรือ พระปัญจวัคคีทั้ง 5 พระองค์นี้ สร้างขึ้นในปี พ.ศ.2559 และทำพิธีเบิกเนตรไปเมื่อวันที่ 9 ตุลาคม 2559 ที่ผ่านมา ถึงแม้ว่าจะทำการก็สร้างเสร็จบางส่วน แต่เพื่อนๆก็ยังสามารถมาแวะถ่ายภาพ ชมความสวยงามได้ และครั้งนี้Journey ได้มีโอกาสร่วมปลูกต้นไม้ลานดินรอบฐานพระ เพื่อประดับตกแต่งให้สวยงาม
วัดใหม่คีรีวงค์มี ศาลปู่เสือ ศาลปูดำ ปู่แดง และปู่ขาว ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือนิยมกราบไหว้เพื่อขอพรในเรื่องการเรียน และการสอบเข้าของชาวบ้านในละแวกนี้ ถ้ามีโอกาสอย่าลืมแวะมาไหว้พระขอพรกันนะคะ
จากนั้นเราไปต่อที่ “บ้านเขานางสางหัว" ในอดีตกาลมีเรื่องเล่าขานที่เป็นตำนานอิงประวัติศาสตร์ของสถานที่นี้ว่ามีพระนางกาญจนารี(พระนางสางหัว) เป็นลูกหลานพญาลิไทยในราชวงศ์พระร่วง ได้สมรสกับแม่ทัพนางกองในราชวงศ์สุวรรณภูมิ พระนางได้ประทับอยู่ ณ ภูเขาลูกนี้ โดยทุกๆวันพระนางจะนั่งแต่งตัวหวีผมเพื่อรอคอยแม่ทัพคนรักที่ไปรบกับพม่าและไม่ได้กลับมา สุดท้ายพระนางได้สิ้นพระชนม์ ณ เขาลูกนี้ จึงเป็นที่มาของชื่อ “เขานางสางหัว” ชาวบ้านจึงได้จัดสร้างองค์พระกาญจนารีเพื่อเป็นอนุสรณ์สถานเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2556
บ้านเขานางสางหัวตั้งอยู่บริเวณเชิงเขานางสางหัว สภาพทั่วไปเป็นที่ราบค่อนข้างแห้งแล้ง ชุมชนส่วนใหญ่มีอาชีพทำการเกษตร ปลูกอ้อย ข้าวโพด มันสำปะหลัง พืชผักสวนครัวและเลี้ยงสัตว์
จุดท่องเที่ยวที่น่าสนใจ จะเป็นส่วนของอุทยานการเรียนรู้โรงเรียนบ้านเขานางสางหัว ตั้งอยู่ภายในบริเวณโรงเรียน เป็นแหล่งเรียนรู้การทำเศรษฐกิจพอเพียง มีการจัดให้เป็นแปลงเกษตรปลอดภัย ขุดสระ ทำปุ๋ยอินทรีย์จากมูลสัตว์ หมูป่า ม้า ไก่ วัว ที่เลี้ยงไว้เพื่อเป็นฐานกิจกรรมเรียนรู้ให้กับนักเรียน ชาวบ้านที่สนใจ
นอกจากนี้ยังมีพิพิธภัณฑ์หินขวานโบราณ สันนิษฐานว่าเคยเป็นถิ่นฐานของผู้คนสมัยก่อนประวัติศาสตร์มีอายุมากกว่า 2500 ปี
และยังมีของฝากจากชุมชน ได้แก่ข้าวไรซ์เบอรี่ ผลิตภัณฑ์จากผ้าทอ พืชผักต่างๆ ที่สำคัญสามารถเย็บกระเป๋า หรือพวงกุญแจเป็นของฝากได้ด้วยตัวเอง
จากนั้นเดินทางไปยัง "ชุมชนริมคลอง" ชุมชนแห่งนี้อยู่ติดกับคลองหมื่นเทพซึ่งเป็นแหล่งน้ำสำคัญ พื้นที่ทั่วไปเป็นที่ราบลุ่มดินร่วนปนทรายค่อนข้างแห้งแล้ง ชาวบ้านนิยมปลูกมันสำปะหลัง ทำไร่อ้อย เลี้ยงวัวขุน กิจกรรมในยามว่างของชาวบ้านมักจะชอบร้องเพลงอีแซว เพลงเหย่ยเพื่อพักผ่อนหย่อนใจ
ที่ชุมชนนี้มีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ คือ "วัดเลาขวัญ" ซึ่งเป็นวัดประจำอำเภอเลาขวัญ ซึ่งมีพระเกจิชื่อดัง คือหลวงพ่อเยี่ยม ถึงแม้จะละสังขารแล้วแต่ร่างกายยังคงไม่เน่าเปื่อย
จากนั้นเราเปลี่ยนไปนั่งรถอีแต๊กเพื่อชม "วัดโบสถ์สระจิกด่าน" โบสถ์สระจิกด่าน สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นประมาณสมัยอยุธยาตอนปลาย เป็นโบสถ์มหาอุตม์ ตัวโบสถ์เก่าล้อมรอบด้วยกำแพงแก้ว ภายในโบสถ์มีภาพจิตกรรมฝาผนังลายดอกไม้และรูปเทวดาและมีพระพุทธรูปเก่าประดิษฐานอยู่ 4 องค์
บริเวณวัดมีเนื้อที่ประมาณ 60 ไร่ รายล้อมไปด้วยต้นตะโก บริเวณด้านข้างมี "ศาลยายใหญ่ ยายน้อย" ซึ่งเป็นที่เคารพบูชาของชาวบ้าน
นอกจากนี้ภายในชุมชนยังมีแหล่งเรียนรู้และของฝากมากมาย อาทิเช่น ผ้าทอ น้ำตาลจากอ้อยธรรมชาติ ตะกร้าสาน และเฟอร์นิเจอร์จากเศษไม้
และอำเภอสุดท้ายของทริปนี้คือ อำเภอบ่อพลอย เราเดินทางไปยัง "บ้านบ่อพลอย" ในอดีตหมู่บ้านบ่อพลอยมีภูเขาไฟชื่อว่าเขาลั่นทม ได้เกิดการปะทุขึ้นเมื่อ 3 ล้านปีก่อนจนเกิดลาวา และได้นำพาแร่ รวมถึงอัญมณีต่างๆจากใต้ชั้นเปลือกโลกขึ้นมาด้วย ซึ่งอัญมณีที่พบส่วนมากคือ นิล บุษราคัม และพลอยไพริน ชาวบ้านจึงนำมาร่วมกันสร้าง “องค์หลวงพ่อนิล” นอกจากนี้เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีแร่ธาตุอุดมสมบูรณ์จึงเกิด “เห็ดโคน” ที่มีรสชาติอร่อยเป็นเอกลักษณ์ ที่ได้รับการยอมรับจากนักชิมมากมาย
ในชุมชนมีอาหาร และของฝากที่น่าสนใจหลายอย่าง ได้แก่ ขนมเทียนแม่ป้อม เข็มกลัดนิล ตะกร้าเอนกประสงค์ ธูปธรรมนำใจ น้ำพริกเผาสูตรโบราณ ปลาร้าทรงเครื่อง ผ้าทอมือ หมูร้า พวกกุญแจนิล ต้นไม้มงคล หน่อไม้ไผ่หวานดอง หมี่กรอบสมุนไพร หมูแดดเดียว เห็ดโคน แหวนนิล
จากนั้นเราเดินทางต่อไป "วัดเขาวงจินดาราม" ซึ่งตั้งอยู่บนยอดเขาวง เป็นที่ประดิษฐานของ “องค์หลวงพ่อนิลประทานพร” เป็นพระพุทธรูปสี
จากนั้นเดินทางต่อไปยัง “ลานลาวา" สถานที่ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของอัญมณีต่างๆ ลานลาวา เป็นพื้นที่ที่เกิดจากการปะทุของภูเขาไฟที่มีชื่อว่าลั่นทม เมื่อ 3 ล้านปีที่แล้ว เป็นพื้นที่ต้นกำเนิดด้านอาชีพการขุดร่อนพลอย นับว่ายังเป็นลานลาวาที่สมบูรณ์แบบด้านการเรียนรู้ธรณีวิทยาโลก
ในชุมชนมีอาหาร และของฝากที่น่าสนใจหลายอย่าง ได้แก่ ขนมเทียนแม่ป้อม เข็มกลัดนิล ตะกร้าเอนกประสงค์ ธูปธรรมนำใจ น้ำพริกเผาสูตรโบราณ ปลาร้าทรงเครื่อง ผ้าทอมือ หมูร้า พวกกุญแจนิล ต้นไม้มงคล หน่อไม้ไผ่หวานดอง หมี่กรอบสมุนไพร หมูแดดเดียว เห็ดโคน แหวนนิล
หวังว่าทริปนี้จะถูกใจเพื่อนๆหลายๆคน และถ้ามีโอกาสอย่าลืมแวะมาท่องเที่ยวแนววิถีชุมชนที่จังหวัดกาญจนบุรีกันนะคะ รับรองว่าได้ทั้งความรู้ และความสนุกในการเดินทางมาท่องเที่ยวแน่นอนค่ะ
